Zijn de Nederlanders afstammelingen van Friezen?

De Friezen lijken hierop een uitzondering te zijn. Zij worden al in de Vroege Keizertijd vermeld als de bewoners van de huidige provincies Noord-Holland en Friesland. Als volk zijn ze ouder dan de genoemde federaties, en ook nu deze allang zijn verdwenen, zijn er in Nederland nog West-Friezen en Friezen, en in Duitsland en Denemarken Oost- en Noord-Friezen. Dat suggereert een aanzienlijke etnische continuïteit, maar die is al een eeuw geleden ter discussie gesteld. Pieter Boeles (1873-1961), de man die de archeologie van Friesland domineerde in de eerste helft van de twintigste eeuw, wees er in 1905 op dat in de vierde en vijfde eeuw de Saksen, afkomstig uit het noordwesten van Duitsland, zich vestigden in het huidige Groningen, Friesland en Vlaanderen. Boeles kwam tot deze gedachte omdat de archeologische vindplaatsen in het noordelijk kustgebied van deze tijd meer overeenkomsten vertonen met de cultuur van de toenmalige Saksen dan met die van de Friezen uit de voorafgaande tijd. Het lijkt een nuance anders te hebben gelegen, er was namelijk niemand meer om te onderwerpen, omdat het land grotendeels verlaten was toen de Angelen en Saksen naar het westen begonnen te migreren. Pas in de zevende eeuw duikt de naam Friezen weer op in onze bronnen.

Onder invloed van de Romantiek dachten historici in de 19e eeuw dat de Friezen direct afstammen van de Frisii-stam, die door Romeinse geschiedschrijvers werd genoemd. Dit beeld klopte echter niet helemaal. De Germaanse Frisii leefden weliswaar in hetzelfde gebied boven de Rijn, maar ze waren niet aan de Friezen verwant. De Frisii hadden rond 400 na Christus het gebied namelijk verlaten, nadat hun aantal drastisch daalde. Toen de Angelen en Saksen in het gebied boven de Rijn kwamen werden zij vernoemd naar hun voorgangers.

Lang voor Nederland bestond, zwierven de Friezen langs de kusten van Europa. Ze waren heer en meester op het water en er werd Fries gesproken van het noordelijkste puntje van Denemarken tot diep in België. De Friezen zijn gebleven, maar hun macht verdween. Hoe kon het Friese volk eeuwenlang zo’n invloed hebben? Was water de oorsprong van de Friezen? Van terp tot skûtsje: Friezen waren en zijn thuis op het water. Met de Vikingen reisden ze naar Engeland en in Duitsland ontdekt Huub dat sommige Friezen nog steeds met de getijden leven.