Wat gebeurt er in de zomer?

De zomer is een van de vier seizoenen op Aarde. De regen in de zomer leidt in Nederland tot overlast voor vakantiegangers. De jeugd in Amsterdam zwemt tijdens de vakantie in zwembaden, in het water van het Amsterdamse Bos, bij de Prins Hendrikkade en in fonteinen. De zomer kenmerkt zich op het noordelijk halfrond door relatief hoge temperaturen, langer daglicht, het vaker voorkomen van onweer en hevige regenbuien. De zomer is ook het seizoen met de voor de meeste mensen langste vakantie van het jaar: de zomervakantie. In de Jordaan worden kinderen met een tuinslang natgespoten. Verder wordt in de Jordaan een wedstrijd huttenbouwen georganiseerd door sociaal-culturele instellingen.

De zomer brengt allerlei aangename dingen met zich mee. Hoge temperaturen, zwemmen in natuurwater of de zee en barbecueën met vrienden. Maar lang niet alles aan de zomer is feestelijk. Muggen zoemen door je kamer, teken verschuilen zich in de bosjes en er vliegen weer flink veel pollen door de lucht, hatsjoe! Oh, en hadden we de eikenprocessierups al genoemd? De zomer heeft ook zo zijn ongemakken. Smeer jezelf dus goed in als je in de zon gaat zitten. Blijf weg van van plaatsen waar de eikenprocessierups is gesignaleerd. En controleer jezelf op teken als je in hoog gras of door bosjes hebt gelopen. Of laat iemand anders dat doen.

In de zomer blijft het langer licht en de natuur staat volop in bloei. De zon schijnt fel en geeft veel warmte aan de aarde af. Daardoor is het vaak ook ’s nachts nog best aangenaam buiten. Het is meestal lekker warm en ’s avonds kan het soms behoorlijk onweren. Er is kans op een hittegolf. Het kan soms lange tijd achter elkaar niet regenen. De zomer begint rond 21 juni en eindigt rond 21 september. Op 21 juni om 12 uur ’s middags staat de zon het hoogst boven ons hoofd. Deze dag is de langste van het hele jaar. De zon komt om 5.19 op en gaat pas om 22.04 uur weer onder. Ze staat dus ruim 16 ½ uur boven de horizon. Scholen hebben in de zomer een lange vakantie, de zomervakantie. De natuur staat volop in bloei. Struiken en bomen maken vruchten die aan het eind van de zomer en het begin van de herfst rijp zijn. De zee wordt al lekker warm en is aan het eind van de zomer op z’n lekkerst. De zomer is het heerlijkste seizoen om te genieten van een ijsje.

In de zomer zien de kinderen het resultaat van hun werk. Alles groeit en bloeit in de zomer. De bloemen schieten omhoog en er zijn veel insecten. De insecten zijn belangrijk voor de bestuiving van de gewassen. Ook bodemdiertjes zijn druk bezig, ze eten het restmateriaal op en bemesten de tuin. In de zomer gebeurt hier het meest, het is een samenspel van dieren en planten om na hun bloei hun voorplanting veilig te stellen. Vogels zijn druk bezig met opvoeden van de jongen, ze leren om voedsel te zoeken en te jagen. De planten zijn bezig om hun zaadjes te verspreiden, daar hebben ze hele inventieve dingen voor bedacht. Bijen, hommels en insecten zijn typisch voor de zomer, als het warm genoeg is, verlaten ze hun winterplek op zoek naar nectar in bloemen.

In de zomer staat de zon hoger aan de hemel op het noordelijk halfrond en zijn de dagen langer en warmer. Op het zuidelijk halfrond staat de zon in deze periode lager, waardoor het daar winter is als het in Europa zomer is. De astronomische zomer op het noordelijk halfrond begint op 21 juni 2025 en duurt tot 22 september 2025. De meteorologische zomer begint op 1 juni 2025 en eindigt op 31 augustus 2025. Waarom bestaan er überhaupt seizoenen? Dat komt doordat de aarde schuin om zijn as draait. Op het noordelijk halfrond staat de zon daarom hoger aan de hemel in de maanden juni, juli en augustus, en dan zijn de dagen langer en warmer.

Het was eigenlijk een hele normale zomer. Als je hem vergelijkt met zomers in de periode van 1991 tot en met 2020, zit deze zomer qua temperaturen vrijwel op het gemiddelde. Het scheelt zo'n 0,3 graden. Iets erboven. Als je naar de losse maanden kijkt zie je trouwens wel dat augustus echt een warme maand is geweest. De 'normale' waarden voor deze zomer gelden ook voor de neerslag (222 millimeter), de hoeveelheid zonuren (695), het aantal tropische dagen van minstens 30 graden (4), het aantal zomerse dagen van minstens 25 graden (19 of 20) en het aantal warme dagen van 20 graden of meer (65). Allemaal vrijwel gelijk aan het huidige klimaatgemiddelde. In Nederland hebben we door klimaatverandering ook vaker te maken met extreem weer en ook dat was op sommige plaatsen goed te merken deze zomer. Op 9 juli gaf het KNMI code oranje uit voor zware onweersbuien in het hele land. Vooral in Noord-Brabant en Gelderland viel plaatselijk 30 tot 70 mm. Op 13 augustus gold code oranje voor zware onweersbuien in Limburg en Overijssel en op 24 augustus was dat voor het zuidoosten en oosten het geval. Wat de droogte betreft viel het deze zomer mee. Vorig jaar was daar ondanks alle regen in mei en juni toch te weinig regen. "Dit jaar is het neerslagtekort in het voorjaar en in de zomer nooit hoog geweest. Dat lijkt niet zo in de trend van steeds vaker voorkomende droogtes te passen, maar zo simpel is het niet, legt Siegmund uit. "Klimaatverandering zorgt zowel voor meer droogte, in die jaren dat je wind uit droge gebieden krijgt. En ook voor meer nattigheid als de wind uit zee komt. Het zijn de contrasten die toenemen door klimaatverandering." Volgend jaar kan het dus net zo goed weer heel droog worden. "Dat klopt, dat is volledig ontkoppeld. Het weer heeft geen geheugen."

In de zomer van 2025 zal het waarschijnlijk wat koeler zijn dan de twee voorgaande jaren, maar juni, juli en augustus 2025 zullen naar verwachting tot de 3 warmste jaren ooit binnen Europa behoren. De weersverwachting voor juni 2025 start nat en koeler dan de afgelopen maanden, maar later in de maand kan er ook een warmere en drogere periode komen. De tweede helft van de zomer na La Nina is vaak wel weer natter. De kans dat het in Zuid-Europa heet en droog is, is groot. De gemiddelde temperatuur in Nederland tijdens de zomer ligt op 17,4 graden en de gemiddelde dagtemperatuur is 22 graden.

De zomer begint op de langste dag van het jaar. Op die dag staat de zon het hoogste aan de hemel. Het begin van de zomer, de zomerzonnewende, valt rond 21 juni. Meteorologen rekenen juni, juli en augustus tot het zomerseizoen. Vooral in juli en augustus is de kans op zomerse of tropische temperaturen het grootst. Landelijk (gemiddeld over 1991-2020) telt juni vier, juli acht en augustus zeven zomerse dagen (25 graden of warmer). De warmte leidt tot buien met soms veel regen. Door de korte duur van de buien biedt de zomer de minste regenuren. Landelijk gemiddeld regent het in de zomer 120 uur tegen 218 uur in de winter. Toch is de zomer zo'n 23 millimeter natter dan de winter en zelfs 6 millimeter natter dan de herfst. Gemiddeld over het land valt 's zomers 228 millimeter tegen 222 millimeter in de herfst. Het noordwestelijk kustgebied is de droogste regio. In Den Helder en op Terschelling valt in drie maanden ongeveer 210-212 millimeter zomerregen tegen circa 250 lokaal de provincies Groningen en Limburg. De zomerzon is landelijk gemiddeld 635 uur te zien is. De lente telt 561 zonuren, de herfst slechts 346 uur. Het noordwestelijk kustgebied met de Wadden hebben 's zomers de meeste zon: 691 uur in De Kooy. Vlissingen doet er met 679 zonuren nauwelijks voor onder maar oostelijk Brabant ziet de zon doorgaans iets minder dan 626 uur. In de KNMI podcast schetsen klimaatwetenschappers, adviseurs, een bioloog en een arts de Nederlandse zomer van de toekomst. Wat gebeurt er als de uitstoot van broeikasgassen omhoog blijft gaan, en de aarde warmer en warmer wordt? De thema's: extreme zomerbuien, de impact van stijgende temperaturen op de mens, de impact van droogte op bomen, platen en dieren en zal in Nederland ooit de 50 graden worden aangetikt?