Hoe werken tulpenvelden?

Tulpen worden gebroeid in de kas. Met ‘broeien’ bedoeld men het van bol tot bloem kweken van een tulp. Tulpen kunnen zowel op water als op potgrond worden ‘afgebroeid’. De meeste tulpen worden hedendaags op het water afgebroeid. Het grote voordeel hiervan is dat de tulpen sneller van bol tot bloem groeien. De meeste tulpenbroeiers maken daarom gebruik van deze manier van broeien.

De professionele bollenteelt begon in de negentiende eeuw in en om Haarlem. Van daaruit verspreidde de teelt zich naar het zuiden richting Hillegom, Lisse en Sassenheim en naar het noorden richting Heemskerk, Limmen en Beverwijk. De telers van bloembollen ontdekten lang geleden dat de grond achter de duinen erg geschikt is. Bollen hebben namelijk een hekel aan veel water. Daar hebben de zogenaamde geestgronden achter de duinen geen last van. Het regenwater zakt er gemakkelijk door. En het grondwater zit er diep. Bollen houden ook van kalk in de bodem. Dat is op de geestgronden ook al geen probleem. Zo vlak bij de zee zit er veel schelpengruis in de bodem. Heel lang hebben de telers gedacht dat je alleen op deze geestgronden bloembollen kon kweken. Dat is ook zo voor narcissen en hyacinten. Maar later deden ze een belangrijke ontdekking. Tulpen, lelies en gladiolen deden het ook prima op lichte klei. Je ziet nu dan ook in vele andere delen van ons land bloembollenvelden.

Hoog in Noord-Holland, vlakbij Den Helder, schittert een zee van kleuren. Compleet met molens, dijken en pittoreske dorpjes, zoals Kolhorn. Naar eigen zeggen is de Kop van Noord-Holland het grootste aaneengesloten bloembollengebied van Nederland. En ja, hier wuiven tulpen tot aan de horizon. Tulpen staan vanaf half april op meer dan 1000 hectare grond in bloei. Ongeveer 35 kilometer, langs dijken en velden vol met gele, witte, roze, oranje, rode en paarse bloemen. In hartje Drenthe rond Smilde, Hooghalen en Hijken en in Overijssel in het Vechtdal bij Balkbrug. Fietsen langs felgekleurde bollenvelden kan ook op het waddeneiland Texel, met name in het noorden en zuiden van het eiland. Fiets hier bijvoorbeeld de Lekenroute, die deels langs het IJsselmeer voert. De bollenvelden liggen rond Lisse, Hillegom en Noordwijkerhout, waar ontelbaar veel tulpen, narcissen en hyacinten geuren en kleuren. Te bewonderen per auto, op de fiets of te voet. De bollenvelden van Zeeland, tussen Terneuzen en Hulst, rond stokoude dorpjes als Graauw, Lamswaarde en Koewacht, en gehuchten als Reuzenhoek, Hengstdijk en Schapenbout. Deze langste tulpenroute van Nederland wijzigt elk jaar en is bewegwijzerd met bordjes van het Tulpenfestival. Ook in aangrenzend West-Friesland vind je felgekleurde bollenvelden, zoals bij Andijk, Bovenkarspel en Enkhuizen. Deze twee fietsroutes en autoroute nemen je mee langs het strand, de duinen en uiteraard de bollenvelden.

Een bollenveld is een akker waarop op commerciële wijze bolgewassen worden gekweekt. Nadat de bollen in bloei zijn gekomen worden zij gekopt. De bollen worden vervolgens geoogst en over de hele wereld geëxporteerd, waar zij door de kopers in eigen tuin worden geplant.

Het telen van tulpenbollen gebeurt op 190 hectare tulpenvelden in de Flevopolder, Noordoostpolder, Zeeuws Vlaanderen en Duitsland. De kleine bollen die we hier planten, groeien in zeven maanden uit tot broeibare tulpenbollen. Onze plantmachine wordt aangestuurd door een met gps bestuurde tractor. Die is zo nauwkeurig dat we de bedden kaarsrecht kunnen planten met minder dan een centimeter speling. Planten doen we met een dubbelnet. Dat houdt in dat de bollen tussen twee netten liggen. Voorafgaand aan het planten wordt het land geploegd, gespit of gefreesd. In oktober en november worden de bollen geplant. Al onze bollen worden met één plantmachine geplant in een drieploegendienst.

Nederland staat bekend om zijn prachtig bloeiende tulpenvelden. De najaar is de beste tijd om tulpenbollen in de grond te planten - en niet alleen thuis. Ter voorbereiding wordt de grond omgeploegd en worden meststoffen en compost toegevoegd, zodat de bollen elk jaar over verse, voedselrijke grond beschikken. Met behulp van enorme landbouwmachines worden de bollen vanuit de kist op het dak in de grond geplaatst en vervolgens weer afgedekt met aarde. Daarna wordt het veld met stro bedekt om de jonge bollen tegen te veel vorst te beschermen. Hoewel de bollen de kou van de winter nodig hebben om een mooie bloem te produceren, mogen de jonge, kwetsbare bollen het ook niet te koud krijgen. In het voorjaar steken de eerste tulpen hun kopjes uit de grond en veranderen grote delen van Nederland in een adembenemend kleurrijk landschap. Kort nadat de tulpenbol is gaan bloeien, wordt de bloem afgesneden. De tulpenteler is namelijk niet geïnteresseerd in de bloem zelf, maar in de bol. Nadat de tulpen gekopt zijn, blijven de bollen, stengels en bladeren nog staan. De stengels en bladeren verdorren langzaam en vormen het voedsel voor de bol. Want hier is het geheim: aan de in de herfst geplante tulpenbol, vormt zich ondergronds een broedbol. Deze zou niet goed genoeg gedijen als de tulp al zijn energie in de bloei zou steken. De broedbol zal in het najaar worden herplant, terwijl de bestaande bol na de oogst verkoopklaar zal worden gemaakt. Om voor de beste groeiomstandigheden te zorgen en ziekten te voorkomen, moet tijdens het groeiproces een aantal dingen worden gedaan om de bollen te beschermen. Als het te lang niet geregend heeft, moeten de tulpenvelden kunstmatig worden bewaterd. Tulpen zijn ook vatbaar voor ziekten. Daarom worden de velden regelmatig bewandeld en gecontroleerd op afwijkingen. Zodra een plant er ziek uitziet, wordt hij verwijderd om de mogelijke verspreiding van de ziekte te voorkomen. De tulpenbollen worden tussen juni en begin augustus met een machine uit de grond gehaald. Eerst wordt de bovenste grondlaag, met gewasresten van de bollen, weggehaald. Doormiddel van machine met een grote plaat worden de bollen, van onder de wortels, omhoog gehaald. De bollen en de meegekomen zand en aarde worden op de machine gezeefd zonder de tulpenbollen te beschadigen. De bollen worden gezeefd, zodat het grootste deel van het zand en de aarde direct op het veld achterblijft. Nu worden de tulpenbollen van het veld naar de teler gebracht voor verdere verwerking. Hier worden de bollen verder schoongemaakt, gepeld, van wortels ontdaan en de broedbollen van de bestaande bollen gescheiden. Vervolgens worden ze met behulp van een sorteermachine op grootte gesorteerd. De kleine (broed)bollen worden op een droge plaats bewaard om in de herfst te worden herplant. Dan begint het proces weer van voren af aan. En de grote tulpenbollen worden verpakt zodat wij ze bij jou thuis kunnen bezorgen!