Waarom heet s-Gravenhage Den Haag?

Den Haag is één van de weinige steden die twee namen heeft. Tot onze verbazing bleek de naam Den Haag ouder te zijn dan het statige ’s-Gravenhage. Op een mooie dag bedacht Floris IV, de Graaf van Holland, dat hij een jachthuis wilde bouwen in ‘Het omheinde’ of wel ‘Die Haghe’ (1210-1234). Pas heeel veel later, in de 17de eeuw gebruikte ineens iemand de deftige naam ’s-Gravenhage. Deze paste namelijk meer bij de belangrijke status van de residentie.

Den Haag is de oudste benaming. Die gaat terug op Die Haghe (‘het omheinde terrein, jachtgebied'). Later dook de chiquere benaming des Graven hage op. De betekenis daarvan is 'het jachtgebied van de graaf'.

Dit artikel geeft het volgende antwoord op de vraag ‘Waarom heet s-Gravenhage Den Haag?': De naam 's-Gravenhage is waarschijnlijk ontstaan buiten Den Haag om verwarring met andere gelijknamige plaatsen te voorkomen. De vorm 's-Gravenhage is jonger dan de vorm Den Haag. Zo was er Princenhage bij Breda dat in de 12e eeuw Haghe heette en in 18e eeuw Princenhage werd. De vorm 's-Gravenhage zal op zijn laatst in 1345 zijn ontstaan.

Sinds 1990 gebruikt de gemeente consequent de naam Den Haag in plaats van 's-Gravenhage, ook in verband met de internationalisering van de hofstad, haar huidige status van mondiaal justitieel centrum en om aan te sluiten bij buitenlandse benamingen als The Hague en La Haye. Dat is voornamelijk te wijten aan een besluit genomen door de gemeente Den Haag, om vrij consequent Den Haag te gaan gebruiken. De spoorwegen en wegbeheerders gebruiken de kortere naam Den Haag. Op zich is er in historische zin dus ook niks mis met de naam Den Haag. De andere plaatsen die je noemt hebben niet allemaal een alternatieve naam en in 's-Hertogenbosch is juist het omgekeerde aan de hand, daar heeft men zelfs per wet vastgelegd dat het die schrijfwijze moet hebben. De naam 's-Gravenhage is nog steeds in gebruik, bijvoorbeeld op officiële documenten zoals paspoorten. De telefoondienst en de posterijen gebruiken eveneens 's-Gravenhage.

Den Haag is de oudste vorm. Deze naam komt voor het eerst voor in een oorkonde uit 1242. Daarin wordt gesproken van Die Haghe (‘het omheinde terrein, jachtgebied’), de plek die ontstond toen Floris V er een jachtslot liet bouwen. Pas in de vijftiende eeuw dook des Graven hage op (‘het jachtgebied van de graaf’). Deze chiquere benaming paste beter bij de status van de stad.

Den Haag of 's-Gravenhage. De steden zijn dus vernoemd naar hun stichter en de natuur in de omgeving van de 1e stadskern, volgens de middeleeuwse taalconstructies. De naam 's-Gravenhage, een chiquere versie van Den Haag, is zelfs pas een paar eeuwen na de stichting van de stad bedacht. In officiële en juridische documenten kunt u de benaming 's-Gravenhage nog tegenkomen. Vooral door de internationale uitstraling van de stad – het centrum van internationale vrede en recht – is dit een praktische keuze. Niet 's-Gravenhage, maar Den Haag komt het meest overeen met het Engelse The Hague, het Franse La Haye en het Spaanse La Haya.

Die Haghe ('het omheinde') ontstond toen Floris IV (1210-1234) in deze beboste streek een jachthuis liet bouwen. Vertaalde plaatsnamen zijn vaak heel oud; in dit geval verraden het Engelse The Hague, het Franse La Haye en het Duitse Den Haag dat juist Den Haag de oorspronkelijke vorm is.