Wat maakt de Waddenzee zo bijzonder?

De Waddenzee verandert continu. Eb en vloed wisselen elkaar af: twee keer per dag verandert de Waddenzee van zee in land en weer terug. Dat proces gaat constant door, op de meeste plaatsen zonder dat mensen ingrijpen. Het gebeurt bijna nergens ter wereld dat een gebied zich op deze manier kan vormen. In de Waddenzee leven wel 10.000 soorten planten en dieren. De Waddenzee is vooral heel belangrijk voor trekvogels, die hier een tussenstop maken tijdens hun tocht van bijvoorbeeld Groenland naar west-Afrika. Behalve dat er genoeg voedsel is is er ook weinig verstoring voor vogels, waardoor ze in alle rust op krachten kunnen komen tijdens hun lange tochten van het noorden naar het zuiden van de planeet en weer terug. Omdat er zoveel voedsel is voor vogels kunnen er wel 6,1 miljoen vogels tegelijk in de Waddenzee leven. Per jaar trekken er wel 12 miljoen vogels door het gebied. De Waddenzee is dus ook ontzettend belangrijk voor het leven op andere plekken op de wereld, waar andere dier- en plantensoorten afhankelijk zijn van deze trekvogels.

Het Waddengebied is uniek Unesco-werelderfgoed. Meerdere keren per dag vallen enorme stukken droog door het getij. Met de Eems-Dollard is de Waddenzee nog een van de weinige plekken in Nederland met een grootschalig estuarium waar zoet en zout water elkaar tegenkomen. Het gebied heeft belangrijke functies voor onder andere vogels en vissen. Natuurlijke processen kunnen hun gang gaan, met verschillende systeemkenmerken zoals: wind, golven, getij, nutriënten uitwisseling, uitwisseling tussen zee en rivieren. Dit levert een scala op aan wat we gradiënten noemen; verschillen van bijvoorbeeld zoet naar zout en hoog naar laag. Dit uit zich in een groot gevarieerd leefgebied en betekent biologisch gezien een enorme productiviteit. De Waddenzee is daarnaast een poort tussen zee en achterland met verschillende zogenaamde swim- en fly way’s; belangrijke broed-, rust-, en trektochtplaatsen voor vissen en vogels. Er zijn weinig plekken op de wereld met zo'n groot intergetijdengebied als de Waddenzee.