Is Joure een dorp of een stad?

Joure, in het Fries bekend als Jouwer is de hoofdplaats van de gemeente De Friese Meren. Volgens Friese traditie wordt Joure officieel geen stad genoemd. Toch is deze plaats te groot om een dorp te worden genoemd. Daarom noemen de Friezen dit een vlecke. Het dorp Joure is ontstaan bovenop een zandrug dat ligt op een kruising van waterwegen naast het voormalige dorp Westermeer.

Joure is een nederzetting met een kleinstedelijk karakter, een vlekke. De vlekke had volgens de Tegenwoordige Staat van Friesland in 1788 allure: ‘Joure is allengs van een klein beginzel opgekomen: ’t zelve was reeds in de zestiende eeuw vry aanzienlyk, doch is na dien tyd nog vergroot. Thans telt men daar ruim 330 huizen, alle voorzien met meer of minder groote tuinen, doorgaans van 130 tot 140 voeten lengte …. Het aanzienlykste deel deezes Vleks is eene dubbele en byne rechte streek huizen …, evenredig gebouwd, ter lengte van ongeveer 900 treeden …. Ook zyn de straaten zeer net gevloerd met Keisteenen, in den jaare 1615, gelyk in ’t midden des Dorps in eene straat met witte Keisteenen is afgebeeld. Langs de huizen zyn de straaten gevloerd met klinkerd steenen, zo net als in eenige Stad plaats heeft; ook worden ze niet minder zindelyk onderhouden.’ Dat Joure toen al een nijver dorp was werd ook opgemerkt: ‘Het ontbreekt de Joure aan geene Konstenaars en Ambachtslieden: men vindt ’er vier Smeden, verscheiden Timmerlieden, Kast, Kist- en Uurwerk maakers, welke laatste hunne huisklokken alom verzenden. Ook vindt men hier eene Lynbaan en twee vermaarde Scheeptimmerwerven …. Hier zyn ingelyks twee Pottebakkeryen, welker eene inzonderheid een’ grooten naam heeft …. Insgelyks zyn ’er twee Brouweryen … en daarenboven verscheiden bloeiende Winkels in allerhande waaren, die hunne goederen onmiddelyk van Amsterdam krygen, met den Beurtman, die alle weeken … derwaards vaart.’ Joure is een plaats van ambacht en industrie gebleven. In de Midstraat vormt de in 1628 gebouwde kloeke dorpstoren het hoogtepunt. Hij wordt bekroond door een brede balustrade en een lantaarnkoepel. Op de verdieping is het vertrek van de vierschaar ondergebracht. De tweebeukige kerk is in 1644 achter de toren in gele steen opgetrokken. Grietman Hobbe Baerdt was de initiatiefnemer, zoals het poortje aan de Midstraat vertelt. Tussen de grote, door rode steen omlijste vensters staan steunberen in de vorm van pilasters. De twee ongelijke, inwendig door vijf kolommen en scheibogen gelede beuken worden samen door een meerzijdig koor gesloten. De doopsgezinden bouwden in 1824 een uit de rooilijn teruggerooide zaalkerk in een ingetogen neoclassicisme. Meer naar het oosten kwam de rooms-katholieke kerk pas in 1952/’53 tot stand achter een toren uit 1866/’67. Zij is een driebeukige basiliek met kenmerken die naar de vroeg-christelijke kerkbouw verwijzen. Het hoofdgebouw van het bejaardenhuis De Vlekke, ooit woning en later ook enige tijd raadhuis, is een deftig neoclassicistisch pand met een fronton en een balkon op zuilen. De Midstraat wordt aan de ene zijde geflankeerd door de Merk en het parkje van Ter Huivra met voornamelijk recente bebouwing, aan de andere zijde door het park van het verschillende keren vernieuwde Heremastate, thans het gemeentehuis. De vlekke is aanvankelijk vooral aan de zuidwestzijde uitgebreid, later ook aan de noordoostzijde. Joure overvleugelde in de 17de eeuw het moederdorp Westermeer in een snel tempo.

Joure is een oud dorpje in het zuidelijke deel van de provincie Friesland. Joure is de hoofdplaats van de gemeente De Fryske Marren waar ook dorpen als Bakhuizen, Sloten, Lemmer en Rottum deel van uitmaken. Joure is niet lang na het ontstaan uit tot een groot dorp dat al in 1466 het recht op een weekmarkt kreeg. In de tekst wordt Joure steeds aangeduid als een dorp.

Joure is officieel geen stad, maar is eigenlijk te groot om nog een dorp te heten. Inmiddels heeft de plaats ruim 13.000 inwoners en groeit de plaats nog steeds. Het is de hoofdstad van de gemeente De Friese Meren. Joure ligt mooi centraal in Friesland en is ieder jaar dé plaats waar de Friese Ballonfeesten worden gehouden.

Joure (De Jouwer) ontbreekt in bovenstaand tekst, dus is het niet mogelijk om Joure te klasseren als een dorp of een stad op basis van deze tekst. none