Is de kaasmarkt in Alkmaar echt?

In Alkmaar wordt vandaag voor het eerst dit jaar weer een kaasmarkt gehouden. Je zou het een toneelstukje kunnen noemen, maar dat klinkt een beetje oneerbiedig. Maar in tegenstelling tot wat veel mensen denken, is op de kaasmarkt geen kaas te koop. De echte handel stopte zo'n 25 à 30 jaar geleden. De kaasmarkt is nu vooral een toeristische trekpleister.

De kaasmarkt is een attractie, die tot ver over onze grenzen bekend is. Uit alle windstreken komen jaarlijks zo'n honderdduizend bezoekers kijken hoe hier kaas verhandeld wordt. Sinds 1939 is Alkmaar de enige stad in Nederland waar de kaas nog op deze traditionele wijze op een kaasmarkt verhandeld wordt. Het Kaasdragersgilde verzorgt het transport en het wegen van de kaas tijdens de vrijdagse kaasmarkt. De kaasmarkt vindt plaats vanaf de eerste vrijdag in april tot en met de laatste vrijdag in september en start om 10.00 uur en eindigt om 13.00 uur. In de maanden juli en augustus is er ook kaasmarkt op de dinsdagavond, van 19.00 uur tot 21.00 uur.

Ieder jaar kan je de kaasmarkt in de periode vanaf de laatste vrijdag in maart tot en met de laatste vrijdag van september elke vrijdag tussen 10:00 uur tot 13:00 uur op het Waagplein aanschouwen. Ook kan je de avondkaasmarkt bezoeken op de dinsdagavonden in juli en augustus tussen 19:00 uur en 21:00 uur. Vrachtwagens vol kazen rijden het Waagplein op waar de Alkmaarse Kaasmarkt al vanaf het begin plaatsvindt. Onder toeziend oog van de marktmeester leggen de ‘zetters’ maar liefst 30.000 kilo aan Goudse en Edammer kazen in lange rijen op het nog stille Waagplein. Dat zijn zo’n 2.400 kazen! De Alkmaarse kaasmarkt is de oudste en grootste van Nederland. Sinds 1365 bezit Alkmaar één kaasweegschaal, in 1612 heeft de stad al maar liefst vier kaasweegschalen. Ook het Waagplein, waar de kaasmarkt al sinds het begin plaatsvindt, is meerdere keren vergroot. Uit deze gegevens blijkt het grote belang van de kaashandel voor Alkmaar. De kaasdragers arriveren in het Waaggebouw. Wie te laat is moet een boete betalen. Het hoofd van de kaasdragers, de ‘kaasvader’, houdt in het Waaggebouw zijn appél aan de kaasdragers. Zijn alle kaasdragers aanwezig? Zijn er op de markt vandaag bijzonderheden? Welke kaasdragers gaat werken op welk deel van de Kaasmarkt? Stipt om 10 uur wordt de kaasbel geluid. Hiermee is de kaasmarkt voor bezoekers geopend. De eer van het luiden gaat meestal naar een bekende Nederlander of relatie van de Gemeente Alkmaar Na het luiden van de bel keuren de keurmeesters de kazen, dit doen zij door de kaas te bekloppen, beproeven en te bevoelen. Met een speciale kaasboor wordt een stukje uit de kaas gehaald. De geur en de elasticiteit van het stukje kaas wat hieruit komt zegt iets over het vetgehalte. Ze kijken ook naar de hoeveelheid gaten in de kaas: deze horen perfect over de kaas verdeeld te zijn. De laatste handklap betekent dat de verkoop van de partij kaas rond is. Zodra een partij kaas is verkocht dragen de kaasdragers de kaas op een berrie naar de Waag. Daar wordt de kaas gewogen door de zogenaamde ‘tasman’. Waar de naam tasman vandaan komt? Van de tas om zijn middel, waar hij het geïnde geld bewaart. De waagmeester ziet er op toe dat het juiste gewicht aan de koper wordt doorberekend. Na het wegen markeert de tasman de houten berrie door er een stempel op te zetten. Is een partij kaas gewogen en verkocht? Dan dragen de kaasdragers de kazen over de markt naar de vrachtwagens van de kopers. Ze dragen de kaas met zijn tweeën op een berrie. Hierop ligt wel meer dan 100 kilo kaas! Het is een hele kunst om de kaasberrie stil te laten hangen tijdens het lopen. De Kaasdragers moeten in een bepaald ritme lopen dat de ‘kaasdragersdribbel wordt genoemd.’ Op die manier hangt de berrie het stilst tussen de kaasdragers in. De ingooiers laden de laatste kazen in karren en brengen ze naar de vrachtwagens in de Marktstraat. De kaas verdwijnt van het Waagplein, maar ervoor in de plaats komen gezellige terrassen. Misschien heb je wel trek gekregen in een broodje kaas... De horeca op en rondom het waagplein helpen je graag!

Het antwoord op de vraag lijkt niet direct in de tekst te staan, maar enkele datapunten bieden een kleine aanwijzing. Sinds 1939 is Alkmaar de enige stad die nog kaas verhandelt op traditionele wijze. Tegenwoordig komen duizenden bezoekers van over de hele wereld komen speciaal naar Alkmaar voor de kaasmarkt. Hier wordt nog altijd op de traditionele manier kaas verhandeld. De markt heeft altijd op het Waagplein plaatsgevonden.

De kaasmarkt in Alkmaar is een vanwege het toerisme in stand gehouden traditionele Nederlandse kaasmarkt. De kaasmarkt is meer dan vier eeuwen oud. Sinds 1939 is Alkmaar de enige stad die nog kaas verhandelt op traditionele wijze. De kaasmarkt vindt plaats op het Waagplein, voor het monumentale Waaggebouw. Jaarlijks bezoeken 170.000 mensen de markt.

De kaas op de markt wordt niet meer verhandeld. "De echte handel stopte zo’n 25 à 30 jaar geleden", vertelt kaasvader Willem Borst. Het wegen, het handjeklap en het dragen door het Kaasdragersgilde van nu is puur voor de show. "Je zou het een toneelstukje kunnen noemen, maar dat klinkt een beetje oneerbiedig", vindt Borst. "We doen alles volgens de traditie. "Het is echt een eervolle baan." Omdat er niet meer wordt gehandeld, is de kaasmarkt tegenwoordig slechts een toeristische trekpleister. Het is een belangrijk onderdeel van onze identiteit.

In 2025 vindt de Kaasmarkt in Alkmaar plaats van 28 maart tot en met 26 september, elke vrijdag van 10:00 tot 13:00 uur op het Waagplein in Alkmaar. De winkel is gelegen in het historische centrum van Alkmaar, aan de Huigbrouwerstraat 3, minder dan 2 minuten wandelen van de Kaasmarkt. Er is meer dan alleen kaas op de wereld beroemde kaasmarkt in Alkmaar. Een bezoek aan de kaasmarkt is pas echt compleet indien u onze marktkraam en de klompen winkel uit 1835 heeft bezocht.